Eng, bwaai aika taian information ke rongorongo a kakaokoro aroia n te bitineti – e rang kakawaki nako ae uarereke ke bon akea kakawakina ke bongana, ao te information risk assessment e karaoaki bwa e na kona ni kaota te kaokora imarenaia.
Baika kakawaki ibukin te assessment (assessment criteria)
- E tabuaki atakin kanoana (confidentiality)
Rongorongo aika kawakinaki taekaia n aron te HR, mwin bwakabwai, mwin te mwane, customer data and aia bwai. N aron ae ngkana arona bwa e otinako taekan te tia mwakuri ke te customer, e kona n urua te tua.
- Te onimakinaki (integrity)
Onimakinan te rongorongo ke te information e na riai n eti n tainako ao n teimatoa ibukin reitakinakoan mwakurin te kambwana, n aron ae te karaoan ao mwakurian te data, te tabe ibukin te health & safety information ke te riboti iaon te mwane ibukin te kambwana. N aron ae ngkana iai te tia kauaba ke te tia mwakuri ae aki kukurei e rinnako ao ni biti kanoan te data, mwin te mwakuri aio e na bon rang bubura.
- Tatauraoi (availability)
Tauraoin te information ngkana e kainanoaki n aron ae aia timesheet taan mwakuri n tokin te namwakaina, ke mwin te production ni katoabong 8:00am to 6:00pm, 50 te wiiki n te ririki. Ngkana e aki tauraoi te data inanon taai aikai, e na bon kanganga mwina. N aron ae ngkana te timesheet e aki kona n rinnako te aba inanona, taan mwakuri e na akea te bwakabwai.
Te kauarereke ae ‘CIA’ e kabebetea aron uringan te criteria aio. Ngkana e karaoaki te assess i aon te information, iangoia raoi bwa tera te kanganga ae kaoti iaon te information are kabonganaki n te CIA criteria, ao ana karinan te kanganga ae kona n reke.
Anga ma kawai aika a na buoka teimatoan te bitineti (Business impact analysis)
Ma n te assessment i aon am information assets, e na bon reke am iango ni karaoa te business impact analysis, ni kaoti kanganga ma baika a na riki, tao te mwane, aomata, babairean ao taekana. N arona, ao ni karaoan aio e na bon anganiko te kona n tararuai taian kanganga n te aro are moan te nakoraoi ibukin am kambwana n rinean ao bairean te kabanea n nakoraoi countermeasures ae raon am information security strategy. E na ikotaki naba ma taran raoi mwakurin te countermeasure n irekereke ma mwin te kanganga are kantaningaki bwa e na buokia. Ngkana iai baikai n tauraoi e na kona n totoki taian party ake aki kariaiaki – ma nanoia ae korakora ma aia kantaninga – a na bon aki tokanikai n rinnako nakon information ake a tangiri.
Ao eng, e kona n ae akea te countermeasures ae tara n angaraoi ibukin kawakinan te totoko nakon taian kanganga, ma e kakawaki bwa iai ngkai am atatai ibukin baika a kona n riki ao mwina.
Te information risk assessments e riai ni karaoaki ni katoatai n te tai ae baireaki, ke n tarai taian bitaki ni kabonganai taian information aika kawakinaki, tein wakin te bitineti ao bibitaki ma kanganga.