English

Te Aomata ae e Kewe n CEO

E reke te CEO impersonation fraud ngkana e roko te email ae e kewe ae aongkoa mai iroun te Chief Executive Officer (Mataniwiin te kambwana ke taabo ni mwakuri), Managing Director (Mataniwi ni Manatia) ke te aomata ae e bubura nakoana n te botaki ni mwakuri, nakon te tiim ibukin te mwane n bubuti te kabwakamwane nakon te aomata riki temanna, ke nakon te mataniwi are bon ngaiia. E ataaki naba n arana ae ‘whaling’ (ibukina bwa e matanaki te ‘big fish’ – kambwana aika a bubura, ae kaitaran phishing, matanakia kambwana aika a uarereke aika a mwaiti). Botaki ni mwakuri aika a uarereke ao a bubura a tia n matanaki ao man mwane n te mwakuri ni kewe aei.  

Te aeka ni email ae e tata rokona iroum ni bubuti te kabwakamwane ae e na karaoaki naba n te bong are e roko iai te email iroum, n tabetai e anga te kabwarabwara ae e anainano ibukin katawean te kabwakamwane. Angin te tai e roko te email aei iroum ngkana akea rabwatan ‘te aomata are e kanakoa te email aei’, are e a karika kangangan kakoauan te email aei bwa e bon kewe ke e aki. Irarikin anne, ao e bon kona ni kakoauaki ibukina bwa e roko te email mai iroun te aomata ae bubura nakoana –  ao e rang kakawaki ae e na karaoaki te kabwakamwane – e tara riki ni ‘kakoauaki’ nakon te phishing email.

A kona taan kimoa n karikiia bwa tabeman man rinnakoakin ana email account te aomata ae e bubura nakoana, ni katotonga raoi ana address ke ni kabongana ae e rang titebo ao man kanganga atakin kaokorona. E buokaki aia mwakuri n ira man anakin rongorongon am kambwana ao taan mwakuri aika kakawaki rinanon kabonganakin rabakau n te itoman n te intanete ke anga n mwantiaka tabeua, ke man kabonganakin taabo n reitaki aika a onimakinaki n aron LinkedIn. N tabetai, e rimwiaki te email n te tareboon mai iroun te aomata ae aongkoa e na kabwakaki te mwane nakoina, n anga bwaninin rongorongon te kabwakamwane.

Kanganga

Ko a bon taku bwa ko a kabwakamwane nakoia naake a tia ni karaoa te mwakuri ibukim ke tabeman riki aika a onimakinaki, ma ngaia bon tiaki bwa ko a bon kabwakamwane nakoia taan kimoa ake a tia katotonga te aomata ae bubura nakoana n am botaki ni mwakuri.

Kamanoa am bitineti man te CEO impersonation fraud

  •  Tarai raoi bubuti ibukin kabwakamwane aika a aki kantaningaki ke a aki bati n kakaoti mai mwaina, e aoria ngkana iraua te mwaiti ni mwane ae e irekereke iai.
  • Reitaki n taainako ma te aomata ae ko taku bwa e kanakoa te email, e ngae ngke e rang bubura nakoana ke e rang tabetabe. Ngkana a aki mwawa ao e rang kataweaki te email, reitaki ma raoia ni mwakuri temanna ae bubura naba nakoana.
  • Tai karaoa aio n te email bwa mwina e a tia n hacked aia account. Tareboon, kawariia, ke kabonganai aanga n reitaki riki tabeua aika a onimakinaki.
  • Tai karaoa te kabwakamwane ngkana ko nanoua, e ngae ngke e rang kataweaki ke tera ae na kona n riki.

Ngkana e a tia n rotaki am botaki ni mwakuri n te mwakuri n ira

  • Ribootinna nakon te bureitiman
  • Waekoa ni karaoi aanga n totokoi kanganga, e aoria ngkana te aomata are e kanamakinaki bwa te tia ira bon te tia mwakuri ke ma i tinaniku.
  • Reitaki ma am bangke n te tai ae e waekoa ngkana e irekereke te mwakuri n iraa ma am bank account.