Backing up am data n angana ae e eti ao e katoa tai bwa e na buoka kamanoam man taian kanganga aika a kaotaki i eta.
Kanganga
- E aki mwakuri ke e uruaki am hardware (te katoto, e katoa tai te hard n aki mwakuri).
- Kamaunakin te file n tiaki te nano.
- Kamaunakin te file ke uruakin te file inanon tain kabouakin te operating system ao tabeua riki software.
- Buan ke kimoakin kombiuta, servers ao bwaai n itoman.
- Te urarake, te ieka, uruaki n tiaki te nano.
- Urubwai aika a rang bubura man te virus ke spyware.
- Kanakoan te data i aon te intanete ke man bwaai aika a toma.
Hard drive ibukin te kombiuta ao bwaai n itoman n taai aikai, a kona ni kawakini data aika a rang mwaiti. Ngakana a bua ao a kona ni karekea te kabuanibwai ae e bubura nakon am bitineti man kanganga ake a mwaneweaki i eta.
Back up ao kawakini am data n te aro ae e mano
A mwaiti kawai aika a tauraoi ibukin te back up n am data (noria i nano). E a bon nakoim are ko rineia, ma e rang kakawaki ae ko tarai aikai:
- Katauraoiko ngkana a bane ni bua am data (te katoto, e uruaki te server ke e kimoaki te laptop, aika a kawakakinaki iai data aika a kakawaki ao n aki kona n oneaki mwiia).
- Ngkana ko na back up am data i aon te external hard drive, taraia bwa e na kawakinaki naba n te tabo ae e kaokoro bwa e na totokoa am backup data man te kimoaki ke te uruaki n ikotaki ma am devices ake tabeua ke
- IT infrastructure.
- Ngkana e kaukaki man am backup device, kamanoi am backups man kabonganakin password ibukin kamanoan rongorongom aika a kakawaki.
- Taraia raoi bwa a kona n kaukaki n taainako taian data ake ko backup irouia aomata aika a kariaiakaki.
Aanga ni backup
Iai uoua tein karaoan te backup aika a tauraoi. Ibukin rinean are kan kabongana, ko riai n ata korakorana ae e kainanoaki, bebeten kabonganakina, baitiina, boona ao tamaroana.
Karaoan te Backup i aon te Intanete (Cloud)
E rang tabangaki kabonganakin te online backup (e kinaaki naba n arana ae ‘cloud backup’) ibukina bwa e rang n angaraoi, e mano ao e boraoi.
Akea tokin mwatin te data ae e kona ni kawakinaki i aon te cloud. Tabeua kambwana a kataua mwaitin te data ae e kona ni kawakinaki n akea boona, ma angiin te tai e raraka boon te backup nakon mwaitin te data are e na kawakinaki.
A rang ni mwaiti kambwana ake a karaoa te online backup. Mai buakoia bon taian internet service providers (ISPs), taan kabonakoa te software ibukin te kamanomano i aon te intanate ao kambwana n aron Apple ma ana iCloud ao Microsoft ma te OneDrive – ao ai kambwana aika a kabonakoi bwaai ni backup aika a mano.
E a rikirake kabonganakin te cloud ibukin tiaki tii te backup ma ibukin naba kawakinakin bwaai. Aio are e anganiko te kariaia bwa ko kona kauka am data n te device man te tabo are ko mena iai n te aonnaba, ao ko aki riai n uota am data, ao e na totokoi kanganga aika a kona n reke man uouotakia.
A mano am data ngkana ko kabongana te cloud ibukin kawakinaia ibukina bwa taian providers a back up am data ao a kawakini naba. Aio e kona totokoi kanganga aika a kona n reke man kawakinan am data i aon am bwai n itoman.
External Hard Drives
E a rang tawe ao materaoi kabonganakin taian external hard drives ibukin kawakinan am data. Iai rinania aika a kona n toma man kabonganakin ana USB port am kombiuta, ke a toma man am wireless network. Angia a uarereke rabwataia ao a kona ni kawakinaki n taabo tabeua ao ni karekea nneia ni kawakinaki i itinanikun te tabo ni mwakuri
Mwaitin te data ae a kona ni kawakini e moanaki man 320 te Gigabyte (320,000 te Megabyte) ibukin tabeua models aika a kona ni kaboaki n tabeua te taara, nakon 4 te Terabytes (4,000 te Gigabytes) … ao iai naba aika 8 te Terabyte korakoraia. Booia e a nakon mwaitin korakoraia. Ibukin buokan ataakin mwaitin korakoraia, buburan ana data teuana te tamnei ae bon tau tamaroana ae e raweaki man te digital camera ke ana camera te tareboon, e mena i marenan 1 ao 5 te Megabytes. Mwaitin ana data te kuna ae e raweaki n te MP3 format, e mena i marenan 3 ao 8 te Megabytes. Ngaia ae e kona te hard drive ae 320 te Gigabyte korakorana ni karini 100,000 mwaitin tamnei ae a bon tau buburaia ke 64,000 mwaitin taian kuna.
Angiia hard drives aika a kona ni uouotaki, iai aia ‘one touch’ feature are ko kona ni backup am data man tii taonakin teuana te bwatin, ke e bon kona ni karaoia i bon irouna man irakin taai aika a tia ni baireaki. Aika a kona n totokoi kanganga man aia kairua aomata n aron “I mwaninga” ke “N na bon karaoia rimwi”).
Taraia raoi bwa ko tutuoa n taainako taian data ake ko a tia ni backup bwa a kona n reke ngkana a kainanoaki. Ko na riai n tuoa aio man kabonganakin te kombiuta ae e kaokoro n noria bwa a botau – ao ni kona n reke – n te tai are tao e a tii bua naba am kombiuta are ko kakabongana.
Buoka riki tabeua
Tai kabonganai USB memory sticks, CDs ke DVDs aika a kona n rawerawe ibukin karaoan te backup nakon am data. E ngae ngke a booraoi man angaraoi kabonganakia, e aki tau korakoraia ao a kakai bua ke kimoaki – ke a kona n rootaki n rinanin nakon te malware. A rang iremwe naba taian CDs ao DVDs ibukin anaakin am data.