Bon akea tokiia taan iraa bwa a bon waaki nako naba niua e reke te bwai ae a tangiria. E a tia ni karaoaki te social engineering n te aro ae e na rang n anainano man kabonganai kawai aika a kabonganai tabo aika a rang onimakinaki n aron am bangke, botaki ni bureitiman ke botakin te tautaeka. Ao e a rang n anainano riki man kaotan rongorongom ao rongorongon am bitineti aika a tia n reke iroun te tia iraa.
Katoton te social engineering
- Kaekan te email ae e kewe n roko man ana bank am kambwana ke te tabo are e tararua am credit card, ana botaki te tautaeka, te botaki ae ko kainna ke te website ae ko bobwai iai, a kairiko bwa ko na kabongana te link n anga rongorongo aika a taburoroko n aron te password, PIN ao tabeua riki. E aranaki aio bwa phishing.
- Kanakoan rongorongo nakon te tia iraa are e a tia n tarebonia am kambwana ni keweiko bwa aongkoa e taetae man am bangke ke te rabwata are e tararua am credit card ke te bureitiman bwa e na karioa te kanganga. A titirakiniko kamatoaan rongorongom aika a taburoroko bwa a aonga n kaitara te kanganga. E aranaki aei bwa vishing. A kona naba n kanakoa te ‘courier’ n karekea rongorongon am cards ni kabwakamwane ke tabeua riki, e ataaki n arana ae courier fraud.
- E tareboon te aomata ae e kewe bwa angkoa ngaia te tia karaoi kombiuta ke software, ae e tuangko bwa iai te kanganga nakon am kombiuta ke software. A rang bwanaa ni koaua, ngaia are kam angania rongorongon am login gkoe ke raom ni mwakuri – are e kona n karika te mwakuri n iraa ke kimoakin rongorongomi.
- A kona naba n anganaki te access mai kiraroa nakon am computer ke network, are e a karika rotakin am kombiuta ke network n te malware. Aomata ake a kewe n taku bwa IT support n am bitineti a kona n tuangko ke raom ni mwakuri bwa kam na angania ami passwords bwa a aonga n rinnako n ana system ao data te kambwana.
- Anaakin ao karinakin bwaai aika a kawakinaki bwai aika a kakawaki iai n aron USB sticks, memory cards, CD-ROM/DVD-ROMs ke tabeua riki aika a bon raraea ao n tia n rotaki n te malware. E aranaki bwa baiting.
- Tiaki nanom ni kariniia taan kamangao n taian kombiuta, servers, ke bwaai n itoman.
Totokoa ana urubwai te social engineering
- Tai kaoti rongorongom ke rongorongon am kambwana ke am customer n aron aia username, password, PIN, ke nambwan aia ID.
- Taraia raoi bwa a bon rang n onimakinaki aomata ke botaki ake ko angania rongorongon am card ibukin te kabwakamwane, ao tai kakaota am password. Uringnga bwa te bangke ke botaki aika a bon kinaki a aki kona n tutua am password n te email ke te tareboon.
- Ngkana ko tuangaki iaon te tareboon bwa ko na anga rongorongo aika a taburoroko, karekea moa koauana bwa e aki kewe n anaa te ara ao te nambwa ibukin te reitaki.
- Ngkana ko tuangaki iaon te tareboon bwa ko na tiringa am tareboon ao n reitaki ma am bangke ke te botaki ae tararuai am card, tarebonia te nambwa iaon am bank statement ke bweba man am bangke – ke i akuun am card – ma tai tarebonia te nambwa are ko anganaki iaon te tareboon.
- Tai kauki attachments aika a roko man taabo aika ko aki atai tabuaiakaia.
- Tai waekoa n taoni links inanon email aika a roko man taabo aika ko aki atai tabuaiakaia. Ko na riai ni kabuta tabon am mouse iaon te link, ae e mena inano n maingin koonan am screen. Taraia raoi ngkana e kaokoro ma are e oti n kanoan te link are n te email.
- Tai katomai ke ni karini bwaai aika a kawakini bwaai aika a kakawaki n aron CD-ROMs/DVD-ROMs nakon kombiuta ngkana ko aki koaua bwa a roko mai iaa.