Kawakiniko man taian email aika a na karekea te kanganga

Kanganga

Phising emails (taian email ni kamwane)

A karaoaki phishing emails irouia taan iraa bwa a na taraa n ae e roko man te bangke, kabwana ni credit card, rabwata man te tautaeka, taabo n ororake iaon te intanete, ao botaki riki tabeua aika a onimakinaki. A kona n roko iroum phishing emails aikai man te dedicated email client (program) n aron Microsoft Outlook, ke email man te intanete n aron gmail, Hotmail, Yahoo! ke aika a roko man am ISP.  

Phishing email e kona ni kamwaneko bwa ko aonga n: 

• Taona te link nakon te website ae e kewe ma e rang n taraa ni koaua ae e tuatua karekean te rongorongo ae e kakawaki ke e a tia n rotaki n te malware. 
• Kaukan te attachment ae taraa n ae bon te file ae bongana n aron te document ke te exe file ma ngaia e airi ma te malware. 

N angiin te tai ao phishing emails a kaoti tabeua ana characteristic, ma ngkai a rikirake n bwakuaku taan iraa, a kabongana te rabakau ae e boou, ai akea aia characteristics taian email aikai. A kona n mena iai aram ke aran am kabwana ao am address. 

• E kona ni kaokoro ana email address te aomata are e kanakoa te email man ana website address te botaki ni mwakuri ae e onimakinaki. 
• E kona ni kanakoaki te email man te address ae e rang n kaokoro ke te webmail address ae a e aki kakaboaki. 
• E kona te email aei n aki kabongana aram raoi, ma e kabongana te kamauri ae e aki kaineti nakoim n aron ae e kangai “Dear customer.” 
• E kona ni iai taeka aika a bure koreaia ao e bure koreana. 
• E rang kataweaki; n aron te katoto teuana, e na kainaki am account ngkana ko aki waekoa ni karaoa te bwai ae tangiraki. 
• Te website link ae rang kinaki. E kona ni katotongaki ke ni karaoaki bwa e na rang titebo ma are bon te address ni koaua, e ngae ngkana iai ti teuana kaokoron manin aran te website, are nanona bwa bon te website teuana. 
• Te bubuti ibukin karekean rongorongon temanna n aron username, password ke bank details. 
• Ko aki kantaninga rokon am email mai iroun te kambwana are e kanakoa. 
• Kanoan te email ni kabane a mena iaon te tamnei ao ai tiaaki te koroboki n aron are a tatane iai. Iai te link iaon te tamnei aei ae na katomaki nakon te website e aki koaua. 
• Tabeua email ni kamwane, a manga kakamakuko bwa aongkoa iai te virus ao n tuangko bwa ko na taona te link ke ko na kauka te attachment ibukin kamanoam. 
• E ngae ngkana e roko te email man te tabo ae kinaaki, e kona naba n ae bon te email ni kamwane ngkana e a tia n hacked ana account te aomata are e kanakoaki ma iai te email. 

Totokoi email ni kamwane

• Tai kauki attachments man taabo aika ko aki atai tabuaiakaia. 
• Ngkana ko nanououa, reitaki ma te aomata ke te botaki ni mwakuri are e roko te email ma irouna. 
• Tai kabaikoako n taoni taian link inanon taian email aika a roko man taabo aika ko aki atai tabuaiakaia. Ko na riai ni kabuta tabon am mouse iaon te link bwa e aonga n oti raoi nnena, ae e mena inano n maingin koonan am screen. Taraia raoi ngkana e kaokoro ma are e oti n kanoan te link are n te email.   
• Tai kaekai emails man taabo aika ko aki atai tabuaiakaia. 
• Tai kabobwai ke anga buokaia kainano ni kaeka te email ae e kewe.  
• Tai kaekaa te email ae e aki kainnanoaki. 
• Tai unsubscribe email aika ko taku bwa taian phishing email. E kona ni kairiko nakon te website ae e kewe. 
• Tutuoa n tainako taian junk ke spam email mwiina e a mena te email ae e kakawaki ibuakoia. 
• Ngkana ko nanououa n te email, ko kona n tuoa ngkana e mena ibuakoia spam ao scam emails ake a tia tabeman taan kabonakoa te internet security software n katokai iaon aia website. 
• Angiia Microsoft ao tabeua riki email clients ,a iri ma bwain raumean te spam ae e tabangaki. Taraia raoi bwa e maiu mwin am bwai. 
• Angiin taian bwai n raumeaa te spam ma te junk a kona n karaoaki bwa a na ti kariaia email bwa a na roko man taabo aika a onimakinaki 
• Ngkana ko rinea ana account te webmail n aron gmail, Hotmai ao Yahoo!, taraia raoi bwa ko rinea teuana ae iai ana bwai n raumeaa te spam ao e maiu n taainako.  
• Angiin te internet security package e kona naba n tuuka te spam. Taraia raoi bwa e boou am bwai ao e maiu mwina. 

Spam (junk) email

Angiia email aika a kanakoaki ni katoa bong bon spam aika a aki kainnanoaki.  Angiia, a manga karaoaki bwa a na aki kewe, ma a kanakoaki ma te kantaninga are a na katikiia aomata nakon website ibukin te bobwai ke karawataan mwaitin te click iaon aia websites ibukin te kaiangatoa. Katoto aikai: 

• Katanoata, katoto n aron taian online pharmacy, bwaitingako, bontaeka, kemboro. 
• Katawea reken kaubwaim ao mwakuri man te mwenga. 
• Kauring aika a kewe ibukin te virus  
• Anganano aika a kewe. 
• Email aika a kabutaki nako a kaungako bwa ko na forward nakoia am contact aika a mwaiti (aongkoa ibukin uotakin te ‘tekeraoi’ n taainako). 

A reke email address irouia taian spammer rinanon:  

• Kabonganan software aika a automatic. 
• Kamwaneam bwa ko na karina ana details am email address iaon website aika a aki koaua. 
• Ninian website aika a bon koaua ibukin anaakin bwanin rongorongoia taan kabongana. 
• Kaboakiia man taabo aika a aki kariakaki. 
• Kaoakim bwa ko na rin n website aika a kewe bwa a aongkoa a kakaraoi mwakuri n kamaunai spam email. 
• Man kanakoan am email nakoia aomata aika mwaiti aika a mena iaon te cc field ma ko aki kamenaiia n te bcc field – ke ko forward taian emails ao ko aki kamaunai aia email ake mai mwaina.  

Te tai naba are ko kabooa te spam email e a kamatoaki iai nakoia spammers ae iai am email address. 

Kamanoan webmail

• Kabonganai ana service te webmail man kambwana aika a rang kinaaki ao a onimakinaki. 
• Kamaiua bwain raumean te spam ke mwaing nakon te webmail provider ae e kona ni karaoa aio. 
• Kabonganai passwords aika aki kai ataaki ibukin te log in. 
• Log out n taainako man am webmail ngkana ko tia n email, ma tai ti kaina te window ke ni kamatea te bwai n itoman are ko kabongana. 
• Katomako ma te webmail ti ngkana e rang mano raoi am webmail provider (e oti n tamnein te roka mai nano n angatain am browser window ao iai taian letters (man) ‘https://’ mai moan ana address te website).  Ngkana e aki mano te connection, taraia raoi n aki kanakoa te email ae e na kona ni kaota ke karekea norakin rongorongo aika a taburoroko. 
• Taratarai raoi attachments aika a iri ma emails man taabo aika aki kinaki ao a aki onimakinaki. Tabeua ana system te webmail a bon automatic naba n tuoi attachments ibukin te malware. 
• Ko na riai n kabongana te internet security ao firewall software aika onimakinaki ao man mwakuri raoi. Kamanoi emails aika a bongata 

Akea te kanganga nakon emails aikai, ma uringnga are tabeua ana system te webmail a kona ni kamaunai emails ngkana e a riaon te mwaiti ae e katauaki. Ngkana ko taku bwa e kakawaki am email archive, kabooa te online storage service, ke kabongana te webmail service n akean te tutuki. Tabeua webmail providers a kona n kamauna am email account ngkana ko aki kakabongana n te tai ae e a rang maan.