English

Kawakinaia taan mwakuri ngkana a mwakuri man te mwenga

E a rikirake kakaraoan te mwakuri man te mwenga ao man taabo aika a raroa ma aobitin te tabo ni mwakuri – aio are e a buoka kabebetean aia waaki ni mwakuri bitineti. Ibukina bwa taan mwakuri man te mwenga ao man taabo aika a kiraroa a kainanoa katomakiia ma bwaai ni mwakuri n te aobiti, e rang kakawaki bwa a na kamanoaki raoi n taainako bwaai n itoman man taian kanganga.  

Aanga ibukin katomakim

A mwaiti aanga ibukin katomakin te kombiuta man te tabo ae e kiraroa, n aron te laptop, te kombiuta n te mwenga ke te bwai n reitaki nakon ana network te kambwana. A bon tatannako ma oin aia kanganga iaon te kamanomano.

  • Virtual private network (VPN).
  • Toma ma te email man te tabo ae e raroa
  • Windows Remote Desktop.
  • Third party remote desktop tools n aron Citrix, PCAnywhere ke GotoMyPC.

Taian kanganga

  • E ongora te aomata n am rongorongo n akean te kariaia – ibukina bwa e kona ni buti te rongorongo iaon te intanete.
  • Te rinnako n bwaai n mwakuri n akean te kariaia.
  • Mwakuri aika a mano man te mwenga ao man taabo aika a kakaokoro.
  • Buburan am botaki ni mwakuri, tein ana waaki ao kanganga aika a irekereke ma te mwakuri ao te katomatoma inanon am tai ni mwakuri n taabo aika a raroa ma te aobiti, ngaia aika a na bairea aron karaoan te mwakuri man taabo aika a kiraroa. Ngkana e uarereke am kambwana ao n tabetai ao a kainanoaki reken taian files irouia am taan mwakuri, e na kona n angaraoi karaoan te mwakuri mai kiraroa n te aro ae e mano. Ibukia botaki ni mwakuri aika a bubura, ao a mwaiti aia taan mwakuri aika a kainanoa katomakia ma bwaai n aron taian system ibukin tararuan te reitaki ma taan bobwai, e rang n raoiroi riki ngkana e karekea ana itabon ae te IT ke e kateirakea te tia rabakau bwa e na karekea buokan te kanganga, ae e mano, e mwakuri ao e onimakinaki.

Totokoan te kakauongo ae e aki ataaki

Te VPN bon te toma ae e mano ibukin te reitaki imarenan te aobiti ao taan mwakuri mai kiraroa. Bon kabuburan ana network te aobiti ae e mano, are e  kabongana te channel ae mano n te intanete ibukin te katomatoma. Ngkana ko kabongana am VPN ao ko kona n toma ma ana network ao ana email am kambwana man kabonganan ana Wi-Fi te botanaomata. Ibukin aanga riki tabeua ni katomatoma mai kiraroa, taraia raoi bwa e rang n mano te link are e kabonganaki n aron brower based applications n aron aikai:

  • E na riai n iai kanikinaean te roka n te browser window frame (te tabo are e mena iai ana link te website) ae e oti ngkana ko kataia n log in ke n register. Taraia bwa e na aki ti oti tamnein te roka iaon te page anne.
  • E na riai te web address ni moanaki ma ‘https://’. Te ‘s’ anne e tei ibukin ‘te mano’.
  • Uringnga bwa e raoiroi riki kabonganan te 3G ke 4G ibukin te kamanomano nakon te Wi-Fi network ae e baiti riki ma e aki mano.
  • Taraia raoi bwa taian router n te mwenga aika a kabonganaki ibukin ana waaki te bitineti, a mano raoi man kabonganan te WPA2 ngkana e aki kabonganaki te VPN ibukin karokoan ao kanakoan taian data.

Tararuan te rinnako n bwaai ni mwakuri

  • Taraia raoi bwa ko kabongana te network ae e mano, ni ikotaki ma te firewall ibukin totokoan katomatoma aika a aki tangiraki.
  • Totokoi aanga n rinnako n akea te kariaia nakon am firewall, VPN router, taian adminstrator account ao taian server.
  • Taraia raoi bwa a kabonganai aomata password aika a kanganga, a aki anganaki aomata riki tabeman ke a aki kawakinaki n taabo aika a kai noraki.
  • Kabonganai biometric security n aron te tutuo n te tabonibai ao/ke kabonganan te token-based authentication.
  • Taraia raoi bwa taan mwakuri ake a kona n toma man taabo aika a kiraroa a aki kawakina rongorongon aia login iaon aia kombiuta ke n aia bwai ni mwakuri riki tabeua.
  • Tuangia taan mwakuri bwa a na aki kawakini rongorongon te kambwana aika a kakawaki iaon kombiuta ke bwaai n itoman aika a kabonganaki mai kiraroa.
  • Tuangia taan mwakuri bwa a na log out ngkana a tia ni mwakuri. E aki tau ae e ti kainaki ana window te kombiuta ke a tiringa te kombiuta.
  • Tai kabonganai taian feature n aron ‘remember me on this computer’.
  • Kamaunai kariaia ibukin te katomatoma mai kiraroa ngkana e a toki kainnanoana. Te katoto teuana, tai katauia taan mwakuri ke taan tangoaki ake a tia ni kitana te mwakuri bwa e na teimatoa n iai kariaikaia n toma ma am network.
  • Kateimatoa tauan mwiia bwa antai aika a tia n rinnako ao n ningai.

Kamanoa am network

  • Noora mwiin ana log te firewall ao server riki tabeua ibukin tuoan te katomatoma mai kiraroa. Taratarai mwakuri aika a aki kantanigaki.
  • Taraia raoi bwa e tutuoaki te system n taainako ibukin kanganga aika a kona n reke (e ataaki n arana ae ‘penetration testing’) ao a kainaki taian loophole.
  • Kateimatoa kakabouan am firewall ao VPN software ibukin totokoan kanganga aika a kona n riki.
  • A mwaiti ana burokuraem te remote desktop aika a kainnanoa karekean te client program iaon kombiutan te aobiti. Aio are e kona ni karika te kawai rinanon te firewall. Tai katauia taan mwakuri bwa a na kona ni karaoa aio n oin nanoia. Baireia bwa tera taian burokuraem aika a na kabonganaki ao a na kanga ni karinaki.
  • Tararuan te rinnako ibukin anaakin rongorongo aika a rang kakawaki.

Jagon Baster

WPA2

WiFi Protected Access 2: te aekaki n data encryption ae totokoa te spy ao te rinnako nakon te wirelss network irouia tenan malicious user. Kabwarabwaraki n te 802.11 standard. E karekea naba te security ae korakora nakon WPA ke WEP.

Wi-Fi

Nora 'wireless network'.

Virtual Private Network

Virtual Private Network: te mwakuri ae karaoa te connection ae mano i marenan uoua te points i aon te internet. E kabonganaki riki ibukin aia maroro i marenaia bitineti ma bitineti.

Router

Te device ae bairea te network ke te internet traffic. A kukuneaki riki n taian auti/aobiti aika uarereke i nanon te WiFi device (wireless hub)