English

Downloading (anakin bwaai man te intanete) & File Sharing – (tibwakin bwaai nakoia tabeman iaon te intanete)

Downloading bon teuana te kawai ae rang kakabonganaki ao man rang bebete karaoana ibukin karekean ao kabouan software n ikotaki naba ma taian bebwa ni mwakuri, pdfs, birim, tamnei ao tabeua riki. E kaokoro te downloading ma te streaming, te tabo are a katokaki iai birim, katangtang ke te bwanaa iaon te intanete n te aro are ko na mataku ke n ongora iai n te tai naba anne, ma tiaki aron are ko kona n kawakina katotongana n am kombiuta bwa ko na kabongana rimwi. 

Kanganga

  • Karokoan taian virus n am kombiuta ke am network n tiaki am kantaninga – man kabonganan taian website ao  peer-to-peer file-sharing programs (te program ae kabonganaki ibukin te downloading ao file sharing)
  • Katomaan te spyware are e na buokia taan kimoa n karekei rongorongo aika a rang taburoroko ibukin reken te mwane ke iraeakin rongorongon te aomata.
  • Totokoan aia karekemwane taan karaoa te software ao taan kamataku.
  • Uruan tuan te copyright (inaomatan te tia bwaibwai). E tabuaki katotongan te software, katangtang ao birim aika a aki kaboaki iaan tuan te copyright.E ngae ngke e rang kariri anakia.
  • Ninian te firewall (te software are e totokoa rinia aomata n am kombiuta ke am network), riki ngkana ko kabonganai program ibukin te peer-to-peer file-sharing.
  • Anaakin bwaai aika a kamatauninga/ke bwaai aika a tabuaki iaan te tua ke taian virus aika a karabaaki iaan bwaai tabeua.
  • Karinan te adware are e kaotii katanoata aika a kamaraki nano iaon am kombiuta n tiaki am kantaninga.

Te download ae e mano

  • Taraia raoi bwa e mwakuri ao man tia ni kabouaki am internet security software ao am firewall imwain ae ko download.
  • Taratara raoi ngkana ko download taian executable files (.exe). A kabonganaki files aikai n taian program bwa a na mwakuri iaon am kombiuta. Ma e ngae n anne, a bon rang kakabonganaki naba ibukin uotakin taian virus.
  • Kabonganai taian website n download aika a onimakinaki riki nakon taian peer-to-peer system ibukin karekean taian program.
  • Taratara raoi ngkana ko download, ibukina bwa iai aomata aika a kona n aranii aia files n bwaai are a bon taku.  Te bwai ae tara n ae te birim ae e boou man tamnein te sci-fi ao ngaia tiaki bwa te birim ae tangako ke te file ae e uota te virus.
  • Download taian katangtang ti man taian website aika a kakaboaki n aron iTunes, Google Play ke aia website taan karikirake aika a onimakinaki.

Peer-to-peer file sharing ae e mano

  • Ngkana ko na riai ni kabongana te file sharing software n am bitineti, taraia raoi bwa ko rinea te software ae mano, katoma raoi ao kabongana raoi.
  • Karinii taian file sharing application ti ngkana iai am internet security software ao am firewall aika a tamaroa man tia n kabouaki.
  • Iangoia ni karekea ae e premium are e aki mwanenaki n te katanoata, bwa e na kauarerekea te kanganga ae kona n reke man kabonganan te adware. Download te software ti mai irouia taan karao software ke man aia website taan kabonakoi softwares aika a kariaiakaki.
  • Tai kariaia aomata bwa a na roko n am files, ao barongai raoi am program n te aro ae ko ti kona n tibwai files aika ko tangiri ao tauii n aki kaoti nikiran am files ao rongorongo aika taburoroko. Aio are e na totokoi tibwatibwakin files n tiaki am kantaninga ma aomata aika ko aki atai tabuaiakaia.
  • Tai tibwai bwai aika a mena iaan tuan te copyright.

Rongorongo riki tabeua ibukin kimoakin te copyright e kona ni kuneaki n taabo aikai:

FAST: The Federation Against Software Theft. (UK site)

FACT: The Federation Against Copyright Theft. (UK site)

IFPI: International Federation of the Phonographic Industry.

Jagon Baster

Peer-to-peer

Te network ae kabonganaki n tibwaki iai music ma video files ao applications imarenaia aomata i aon te internet.

.exe file

Executable file: e kabonganaki irouia programs ni karinan ao kabutan te kaombiuta.

Download

Anakin bwaai ma n te internet, aekan bwaai ake a karinaki ma n te email ke ma n te kaombiuta ae kaokoro, ke bon ma n am drive.