Aikai tabeua rongorongona:
Te Spam (ke te Junk) email
Angiin email aika a kanakoaki ni katoa bong bon bwaai aika ko aki kainnanoi. Katoto tabeua:
- Katanoata, n aron taabo n bwainaoraki (pharmacies), baitingako, karekenano ao ni kemboro.
- Te mwakuri man te mwenga ibukin te karekemwane ae tawe.
- Kauring ibukin virus aika a kamwamwane.
- Kabongana buaka taian mwakuri n anganano.
- Emails aika a kaungako bwa ko na kanakoa nakoia aomata
aika a mwaiti (ibukin uotakin te ‘tekeraoi’).
A kanga aroia spammers ni karekea am email address
- Kabonganan te software ae kona ni kariki taian addresses bon irouna.
- Anakin nanoia aomata bwa a na karina rongorongoia n websites aika a kewe.
- Ninian websites aika a koaua ibukin anakin rongorongoia taan kabongana te website.
- Kabooan taian email list mai irouia spammers ake tabeman.
- Kaoaia aomata bwa a na kawari websites aika a kewe bwa aongkoa a karaoi mwakuri ibukin katokakin te spam email.
- Man taian ara/addresses i nanon te cc, ke n rabwatan emails aika a kabutaki ao a tuai ni kamaunaki irouia kaain te email ake mai imwaina.
Man te tai are ko kaeka iai te spam email, e a kaotaki nakoia spammers bwa e bon mwakuri am email address.
Ko na kanga n kina te spam
A kona spam emails n airi ma tabeua kanikina n aron aikai:
- Ko aki kina te te aomata ae kanakoa te meeri.
- Iai buren ana tibering (n aron, ‘p0rn’ ma nambwa akea) e karaoaki bwa e na kababaia bwaai n raumea te spam
- Katei boon bwaai ae e riaon te kantaninga tamaroana
- E aki boraoi te subject line ma kanoana.
- E iri ma te bwakaniboo ae katawe ao tokina taina (te katoto “Kaboa ngkai ao e na bwaka nakon te itera ni boo”.
- E iri ma te bubuti bwa ko na kabutinakoa te email nakoia aomata aika a mwaiti, ao a kabook ngkan ko karaoia.
- E iri ma te kauring ibukin te virus.
- E iri ma attachments aika a kairi taian .exe files
Kanganga
- E kona ni kairi viruses ao spyware.
- E kona n riki ba kawain te mwakuri n ioawa iaon te intanete, n aron emails aika a kewe.
- A kona email aika a aki tangiraki ni kairi tamnei aika a kamatauninga.
- E rang kang tai te raumea ae ko bon karaoia ao kamaunakin bwaai
- E kaonrakea n am inbox.
Email Scams
A nikiraki scams n te spam email (ma uringnga ae tiaki spam emails ni kabane aika a airi ma scams). A karaoaki scams bwa a na kamwaneko bwa ko na kaoti rongorongo aika a na kairiko nakon kamwaneam ke kimoan kinakim.
Aikai katoto ibukin taian email scams:
- Emails aika a anga kanuanga ae e na karikirakea am mwane, rabwatam ke am namakin, ao ni bon etina ao a bane n irekereke ma taian mwakuri ni iraa aika a kakaokoro.
- Emails aika aongkoa a roko man taabo aika a ‘onimakinaki’ n aron am bangke, aobitin te tax ke bon te tabo te ana are e mena iai am online account (ke akea). A tuangko bwa ko na kotea te link ao imwina ko kaota rongorongom.
Emails aika a kewe
Phishing bon te scam ike a kanakoi iai emails taan ioawa nakoia nga ma nga mwaitia aomata. Emails aikai aongkoa a roko man bangke, kambwana aika a karaoi credit card, titoa i aon te intanete ao taabo n ororake ni kotaki ma botaki aika a onimakinaki. Angin te tai, a kataia ni kamwaneko bwa ko na rin n te site, te katoto bwa ko na ibita am password bwa e aonga n aki kamaunaki am account. Te link are e iri n te email e nakon te website ae tara n koaua ma bon te kewe bwa e karaoaki bwa e na kamwaneia aomata bwa a na karini rongorongoia.
- E kona n tara n ae e roko te email man te tabo ae onimakinaki. N tabetai emails aika a kewe a kaoti aekan anua aika inano, ma ngkai a rikirake ni wanawana taan ioawa ao a kabonganai rabakau aika a boou, a kona n akea bwaina aikai n taian emails. A kona naba n kaira aram ao am address.
- E kona n kaokoro ana address te tia kanakoa te email ma ana website address te kambwana ae onimakinaki.
- E kona te email ni kanakoaki man te address ae rang okoro ke te website address ae aki kaboaki.
- E kona te email n aki kabongana oin aram, ma e kabongana te kamauri tabangaki n aron ae “Nakon te customer)”.
- Ataakin te katawe; te katoto te kabuanibwai are ngkana ko aki waekoa n karaoia ao e kona n in am account.
- Ana link te website ae rang ataaki. A kona n kewe ke n taraa n titebo ma te address ae koaua, ma ngkana iai kaokoron ana character teutana, nanona bon te website ae e kaokoro.
- Te bubuti ibukin rongorongom n aron username, password ke am bangke.
- Ko aki kantaninga rokon am email man te kambwana are e kanakoa te email.
- Kanoan te email ni kabane e bae n iri ma te tamnei ao ai tiaki tein te text are ko tane iai.
- E iri te tamnei anne ma te link nakon te site ae kamwane.
Kabongana raoi te email
- Tai kauki emails aika ko kanamakinna bwa taian scams.
- Tai kabutinakoi emails aika ko kanamakinna bwa scams.
- Tai kauki kanoan emails man taabo aika ko aki atai.
- Ngkana ko nanououa, reitaki ma te aomata ke kambwana are e bukinaki bwa e roko te email mai irouia … e raoiroi riki te mano nakon te uringaaba.
- Tai katawe ni kotoi links n taian emails aika a aki ataaki bwa a roko mai ia. Ma ko riai ni kabuta tabon am mouse iaon te link n noria bwa e roko raoi mai ia, e oti inano n te koona ni maingin am screen. Taraia ngkana e kaokoro ma are e a tia n kaotaki n ana text te link man te email.
- Tai kaekai emails aika a roko man taabo aika ko aki atai.
- Tai kabobwai ke bwaintangiraia kainnano man kaekaan te spam email.
- Tai kotea ‘remove’ ke kaeka te email ae e aki tangiraki.
- Tuoi ana folders te junk mail n taainako bwa mwina iai n roko emails aika a bongana n akean te kantaninga.
- Ngkana ko kanakoi emails nakoia aomata aika a mwaiti, korei aia addresses n te BCC (blind copy) box ao tiaki n te ‘To’ box. N te aro aei, akea ae e na kona n noori araia ake tabeman, ao ngkana e reke aia address irouia aomata aika a buakaka e na kauarerekea reken emails aika a kewe ke a spam.
- Ke teuana, kamaunai ni kabane aia addresses aomata ake mai imwaina aika a mena n te email, imwain ae ko kabutinakoa ke kaekai.
- Ngkana ko nanououa n te email, ko kona n tuoa ngkana e mena ibuakon taian spam aika a kinaki ao scam email aika a katokai taan kabonakoa te internet security n aron as McAfee and Symantec n aia websites.
- Angiia Microsoft ao tabeua riki email a roko man bwain raumean te spasm ae tabangaki. Noria raoi bwa e maiu mwina.
- Angiin bwain raumean te spam ao junk a kona ni karaoaki bwa a na butimwaei email man taabo aika a kinaki, ao n tuuki ake a roko man taabo aika a aki kinaki.
- Ngkana ko rinea te webmail account n aron gmail, Hotmail ao Yahoo! Mail, noria raoi bwa ko rinea ae e iri ma bwain raumean te spam ao e maiu mwina n tainako.
- Angiin internet security packages a iri ma bwain totokoan te spam. Taraia raoi bwa e boou am bwai ao e maiu mwina.