English

Ngkana ana ririki natim 13 ke i aona

 Buokam ngkana ana ririki natim 13 ke i aona 

  • E aki oimwi kateimatoan tiaia natim … e na taku natim bwa e a ikawai, ma a bon kainanoa wanawanam ao am kairi.
  • E na bae n reke iroum te iango ae natim e a rang n ataa kabonganan bwai n rabakau nakoim, ao e bon kona n eti anne. Karekea bwa tabem ae ko na ataa te bwai ae riki nakon natim, ao ni maroroakini bwai aika ko atai ma ngaia.
  • Taetae ma natim n akea te karariki i aon bwaai aika a irekereke ma mauria, mweraoia, tein rabwataia ao aia se uality ao tabeman riki i aon te intanete. A kona n kunei rongorongo i aon te intanete aika a kairua ke a taburoroko n roroia ae e kai rootaki iai.
  • Tarai settings i aon anga n tararua ibukia kaaro ae e kaineti ma ana ririki ao wanawanan natim ao kaeti ngkana e riai. A na bae n tuangko bwa ko na onimakinia bwa a na kona ni kamatei, ma iangoia raoi imwain ae ko kariaia ao bororaoi ma ngaia bwa tera anua aika a riai i aon te intanete.
  • Kataetaeia natim bwa tera anuaia nakoia aomata, riki bwaai aika a katokai i aon te intanete. Tauraoi n maroroakina te mwakuri n ioawa, ao katokaakin bwaai aika a kammaraki ao man aki koaua. Kaotaia bwa a na atai kanganga aika a kona n reke man te sexting (kabonganan te text ibukin te mwakuri n tangako) ao kabonganan te webcam n ae e aki riai.
  • Tuangia natim bwa a na bon taua mwiin aia kabane mwane i aon karekean taian apps ao kuuna, ma imwain anne ao karaoa te boraraoi bwa a aonga n bwati n kabongana raoi aia mwane. Tai angania am card ke rongorongon am mwane tabeua.
  • Kamatatako raoi i aon kanganga n aekakin bwaai aika iai aia copyright ao te plagiarism bwa ko aonga ni kona ni kabwarabwara nakon natim bwa tera ae kariaiaki i aan te tua ao tera ae e aki.
  • Ngkana e ata kabonganakin bwai n rabakau  natim – ao e irarang irouia tebeman – a na kona ni mwane n taian kakatai are a na kona n karekei rongorongo aika a kakawaki man aia website tabeman aomata ke kabwana. E aki rang kakaraoaki te hacking irouia te roro aei, ma e bon kona n riki. Kabwarabwarai kanganga ao bwaai aika a kona n reke mai iai.

Aikai tabeua titiraki aika ko kona n maroroakinna ma natim, ngkai a ikawai riki:

  • Ko bon kinaia raoi kaain am ‘friends’ list ni kabane?
  • Ko bwati n kabongana ao n karaoi settings ibukin te privacy ao te kamanomano? Ko kona ni kaotia nakoiu aron karaoana?
  • E a tia n roko iroum messages ma irouia aomata aika ko aki ata tabuaiakaia? Ngkana iai, tera ae ko karaoia?
  • Iai ae ko kina ae e a tia n kaitibo ma te aomata ae e a tibwa kina i aon te intanete?
  • Iai mai irouia raoraom ae a tia n ioawa bon i marenaia, ke nakoia tabeman, i aon te intanete ke n te tareboon?
  • Ngkana iai, tera ae a taekina? Iai ae e a tia n ioawa nakoim? Ko na tuangai ngkana e riki aio nakoim?
  • Iai man am reirei, ke tabeman riki aika ko kinaia, ae e a tia n rawea tamneia ae a bebekan ke ni kabwakabwaka ao ni kanakoi nakoia aomata tabeman, ke a butimwaei aekakin tamnei aikanne?

See Also...