Taian Kanganga
- Aomata a kona n rinnako i nanon te bwai ae ko karaoia online ngkana ko kabongana te wireless network ae aki mano ke ko iraea.
- Aomata a kona n rinnako i nanon am device rinanon te Bluetooth ni kanakoi nakoim taian texts aika ko aki tangiri, ni kabonganai am contact list ke n rinnako nakon am handset’s commands.
- Buan ao kimoakin am device – ngkana ko katukua n te tabo teuana n akea kain rarikina ke ngkana ko bon kabongana ke n uouotia.
- ‘Shoulder surfing’ – aomata aika a taratara am screen.
Kamanako raoi ngkana ko kabongana te WiFi
Te kanganga ae rereke ngkana ko kabongana am device n ana tabo te botannaomata, ngkana te WiFi e aki mano, are e kona n angania aomata ae akea kariaiakaia te kona bwa a na rawei bwaai aika ko karaoi online. A kona n rawei am passwords ke ni wareki am emails aika a na bon riai n raba ke n aki ataki.
E kona n riki aio ngkana am device e toma ma te WiFi ae e aki bitaki nakon te code ibukin kamanoan taian rongorongo ke data (encrypted) ke ngkana temanna e karaoa katotongan te hotspot ae te kewe bwa angkoa te hospot ae kinaki/ataki.
Ngkana ko toma ma te encrypted, ko na bon bae ni kainanoaki bwa ko na karina te ‘key’, ae tarana kanga aekan aio: 1A648C9FE2.
Irarikin anne, ko kona n ae ko kaungaki bwa ko na rinnako (log in) n toma ma te internet. Aio e kona n ataia te operator ae ko online ma n te tabo ni kobee, outero ke taabo ni mooi (pub). Bon akea kamanoam rinanon te encryption.
- Ti ngkana ko kabongana te web ae mano raoi, ko aki kanakoi ke ni karekei rongorongo aika a riai n aki ataki ngkana ko kabongana ana WiFi te botannaomata.
- N angaraoina, kabonganai hotspots aika kinaki ke hotspots bukia bitineti.
- Taan bitineti aika kan rinnako n aia corporate network a riai ni kabongana te Virtual Private Network (VPN) ae mano ao n encrypted.
Bluetooth
- Taraia raoi bwa e mate ke aki mwakuri am Bluetooth ngkana ko aki kainanoia ke ko aki kabongana.
- Ngkana ko kabongana te Bluetooth, taraia raoi bwa ko aki katukui am devices n taabo aika a na kakai reke irouia aomata.
- Tai katomai am devices (pair devices) n ana tabo te botannaomata rimwi ao iai ae kona n tarataraiko ngkana ko karaoa te katomatoma anne.
- Ngkana e angaraoi, kauarerekea te rinnako n taian paired devices aika kinaki.
- Tai kariaia files aika a roko rinanon te Bluetooth man taabo aika aki kinaki ke a kararaoma.
Ibuobuoki riki tabeua
- Bon tai katuka am smartphone ke tablet n akea ngkoe irarikina.
- Taraia taan mena rirarikim ke aika a kona n taratara te bwai ae ko karaoia online. Iangoa kabonganan te privacy filter n totokoa norakin am screen irouia aomata aika tekateka irarikim. Te katoto bon te 3M, rongorongona ikai.
- Tai katabetabeaki irouia aomta aika a kona ni kimoa am device.
- Tai katuka am device n te tabo ae kona n noraki iai ngkana ko aki kabongana, e ngae ngkana i aon am kaintekateka ke taibora.
- N angaraoina n taabo nako, tai kabongana am device ke ni kaotiotia ngkana ko nakonako, bwa aio e karikirakea angan kimoakina ao ko kona n rotaki iai.
- Tai mwaninga are a mwaiti apps aika a toma ma te internet ngaia ae ko riai n tuoa am settings n ataia raoi bwa tera rongorongo aika a tia ni kanakoaki (sent).