E roko iroum te tareboon mairoun temanna ae e bukinna bwa aongkoa e tareboon man te botaki ae ko onimakinna, n aekakin am bangke ke te botaki ni bureitiman. A tuangko bwa iai te kanganga nakon kamanoan ao tararuan am account n am bangke ke am payment cards, ao ko riai ni karaoi mwakuri ni katawe n totokoi kanganga aikai, ao aio e irekereke ma kamatoan rongorongon am login ae e na bon riai n aki ataki.
E ngae n anne, te aomata are tareboniko bon tiaki te tia karekea am card ma bon te tia kewe.
Ko bon bae naba n tuangaki bwa ko na anga am cards nakon te courier (kambwana/te aomata ae tabe ma nikirakin batia ma reeta) ae kanakoaki man te ‘bangke’ ke ‘botaki ni bureitiman’ bwa e aonga n ae a katokaki mwakurin am cards ke ibukin te kakoaua (evidence). Aio e ataaki n arana ae te ‘Courier Fraud”.
Taian Kanganga
- Ko anga rongorongon am account ke am kaeka nakon taian titiraki ibukin kamanoam (security questions) nakoia taan babakanikawai.
- Am account n am bangke e a bane kanoana ao/ke am cards a tia ni kabonganaki nakon tokin te mwaiti ni mwane ae kona ni kabonganaki iai (limit).
- Ko kona n riki bwa te aomata ae e a tia n niniaki man kimoaki kinakim ma rongorongom (victim of identity theft) ibukina bwa ko a tia ni kaota rongorongom ma rongorongon am mwane aika ana bon riai n aki ataki.
Kona kanga n totokoa te Telephone Banking Fraud
- Te bangke ke te kambwana ae ibukin te payment card a bon aki kona n tuangko ibukin karaian te mwane nakon te account teuana ae ko bon aki ataia, ngaia ae ko riai ni katoka te taetae n te tareboon n te tai ae waekoa.
- Ngkana ko taku bwa te tareboon ae e roko e bon koaua ao iangoia bwa kona tarebonia am bangke ke te rabwata are e anganiko am card, tarebonia te nambwa iaon am bank statement ke bebwa tabeua man am bangke – ke te nambwa iakun am card, ao TIAKI te nambwa ae ko anganaki iroun te te aomata are e tareboniko.
- Bon tai anga naba rongorongom ma rongorongon am mwane nakon te aomata ae tareboniko, ma tarebon nakon te nambwa ae ko ataia bwa e bon ataki ao ni kinaki. A nang mwaiti taan babakanikawai aika iai aia konabwai n katotongi nambwa aika ataki ao ni kinaki bwa ana mwamwanaiko bwa kona iangoia bwa bon nambwa aika koaua.
Ngkana koa tia ni mwane n te Telephone Banking Fraud
- Ribotinna nakon te botaki ni bureitiman
- Ribotinna n te tai ae waekoa nakon am bangke ke te botaki are anganiko am payment card.
- Ko kona n ata aron karaoan aikai ngkana ko nakon aia websites.