Taan karaoa te cyberstalk bon aomata ae tao aki kinaki ke bon aomata aika kinaki (tabetai ao bum ke raom ae ko a tia n raure ma ngaia), ao bon iai bukina aika bati. Korakoran rabakauia ke nanoia are a reke iai, bon korakoran aroia are a kona ni mwaing man teuana te online channel nakon teuana ni karokoa a bon rinnako raoi inanon am online. A karekei aia rongorongo ibukim rinanon am online ake a reke iai rongorongom ma rongorongon am mwane, am reitaki ma tabeman (relationships), aroarom ma am mwakuri ao ai am tabo ae ko mena iai (location).
Taian Kanganga
- Kimoakin kinakim – e tauaki mwin rongorongom
- E tauaki taekan am online account
- E tauaki mwin am contact details mani kabonganaki
- E tauaki mwim ma mwaingingim n te GPS iaon mobiles, bwaai n track mwia aomata ke spyware iaon taian tareboon.
- Karaoan taian profiles aika kewe iaon social networking ao taian sites aika kakaokoro
- Karaoan websites ibukim aika buakaka, blogs ao social networking
- Karaoakim bwa te tia stalk aomata ao man riki bwa te aomata ae buakaka
- Ko a kabuakakaki n te social media ao online communities aika bati
- Ko a kabuakakaki n am tabo ni mwakuri
- A roko iroum ioawa rinanon te email/ke te message
- Te ioawa ma te ribuaka nakoia am koraki, raoraom ma rekerekem (ni bon arona ao te stalker e na reitaki ma 21 aomata aika rekereke ma te aomata ae a kumeia)
- E na kabonganaki tamneim
- A kumeaki aomata bwa a na kaikoakiko
- E na rikirake aki karauam
- E na taua taekan am online accounts te stalker
- E na rotaki am iango n te kanganga
Kamanoko ma n te Cyberstalking
- Karaua noria bwa tera rongorongom ae mena online ao kataia kauarerekea
- Kataia bita am e-mail ao passwords n tainako ibukin am online accounts ao kawakini raoi
- Nori n tainako am privacy ao security settings
- Totokoa te public forum
- Ko riai n update ao ni kamaiua n tainako am antispyware ake inanon am kaombiuta ao mobile
- Taraia raoi bwa am wireless iai ana security ao e maiu (turned on)
- Ngkana ko kabongana te web page ae mano, tai kanakoi ke butimwaei rongorongo aika ko aki kinai ngkana ko kabongana ana WIFI te botanaomata.
- Kauarerekea tibwakin taekam ke am mwane ngkana ko on ke offline.
- Reireinia raoraom, kain am utu ao raom ni mwakuri kanganga n aron aikai.
Ngkana ko a rotaki ibukin te Cyberstalking
- Boboti ao koroi ni kabane ngkana ko kona bwa am kakoaua
- Ribotina te mwakuri n stalk nakoia bureitiman
- Kakaea buokam ao boutokam ma n taabo ni mwakuri aika iai aia kona n buokiko ni kakaea ‘cyberstalking’ i online.
- Angia sites ibukin tenan social networking iai taabo n riboti iaoia ibukin kanganga aikai n aron te facebook, click here. Iai naba ana tabo n report te abuse Twitter inanon te in-Tweet ao ni kabane ana apps ao ana website.