English

Kabonganan te Mac ae Mano

A aki rang kai rotaki taian Apple Macs n te urubwai man te malware ni kabotauaki ma PCs. Angiia aomata a kakoaua bwa a aki kona n rotaki Macs man taian viruses ao spyware, ma tiaki raoi te koaua aei. Ngkai e tabe n rikirake kabonganan Macs irouia aomata ao bitineti, ai bon te arona naba ma te mwakuri n ioawa aika a na kaitarai, ibukina bwa e na reke iai aia raka taan ioawa. 

Angiin maroro i aon ana website Get Safe Online a irekereke ma taian Macs – n aron kamanoan bwaai ao backups – ao a na riai ni warekaki aikai ngkana ko tangiria bwa e na mano am Mac.

Te rongorongo aio e kaineti ma te Mac OS X ma tiaki ana operating systems te Mac ake mai imwaina. Ibukin kamanoam raoi, ti kaungako bwa ko na kaboua am Mac ngkana e angaraoi.

Kanganga

  • Viruses, spyware ao tabeua riki malware.
  • Aia mwakuri n ioawa taan hackers n anai rongorongom ao rongorongon am mwane.
  • Buan te hardware man te mwakuri ni kimoa, te aki

tarabwai, te urarake/ieka ao tabeua riki kanganga aika a

irekereke ma te otabwanin.

Kamanoan am Mac

Kateimatoa kabouakin am software.

Kabonganai security updates ao system software aika a boou ngkana a tauraoi. Ao uringnga are e kona ni uota te virus te Mac ao ni kaewea nakoia kombiuta ake tabeua e ngae ngke e aki rotaki.

  • Tuoi updates man kawaran ana application te System Preferences ao rinean Software Update ao taonakin Check Now.
  • Taraia raoi bwa e a tia n rineaki Check for Updates ao e rineaki Daily n te drop-down menu. Man karaoan aei, e na teimatoa am kombiuta n tuoi taian updates ni katoa bong bon irouna. Ma e ti kona ni mwakuri aei ngkana ko rin bwa te Administrator.
  • Ngkana ko bon tuoi taian updates, nakon ana menu te Apple ao rinea Software Update.
  • E na riai ni kakaraoaki te tutuo aei ni katoa tai.
  • Ko kona n download taian upgrades ao patches aika a raka man Apple.
  • Tuoa n taainako aia websites taan karaoa te software ake tabeman ibukin kabouan aia application.
  • A kona n anaaki taian Microsoft updates man www.microsoft.com/mac/downloads

Kamaiua Am Firewall

  • Kauka ana application te System Preferences ao kotea Security; rinea Firewall ao kotea Start.

Software ibukin te Antivirus/Antispyware

  • Taraia raoi bwa a mwakuri ao man tia ni kabouaki am antivirus/antispyware software. Angiia taan kabonakoa te internet security software a kabonakoi n te bakete ke n ti teuana aika a bon ti botau ma taian Macs.

Backups

A kona n aki manga kaokaki rongorongo aika a kawakinaki i aon am Mac. Karaoa te backup ibukin am data n taainako bwa e aonga ni mwaiti am katoto.

iCloud bon ana online backup ao nnen kawakinan bwaai ibukin te Apple. E kawakini taian kuna, tamnei, birim ao bebwa ni mwakuri ao e katauraoi files aikai nakon am bwai n itoman aika taian Apple (n aron taian Macs, iphones ao iPads) n te aro ae e aki kainanoa katomakia n te waiea.

E tikiraoi te iCloud ibukia aomata aika a aki kainanoa te data storage ae e bubura ibukin kawakinan aia bwai, e anga te storage ae e toki n 5GB n akea boona. Iai te tiaati n te ririki ae nakon mwaitin te data ae e kainanoaki.

A raraka ana backup te iCloud, e ngae ngkana e maan te moan backup, e na baiti riki te backup are imwina, ao e na upload bon irouna ti data ake a tibwa ibitaki imwin te backup are mai imwaina.

Ibukin kabane mwane ibukin kawakinan am data n te iCloud – ke ngkana e iremwe ke ko aki toma ma te internet – ko bae ni kan karaoa te backup n te external hard drive ae e karaoaki iroun Apple ao kambwana riki tabeua.

Iai te bwai ni mwakuri inanon te Mac ae arana Time Machine ae e kona ni karaoi backups ibukin files aika a kona ni manga kaokaki n aroia rimwi. Ko kona naba ni kaoki kanoan am kombiuta ni kabane (man te OS X Install DVD), files aika a mwaiti, ke bon te file ae ti teuana.

Tabeua Riki Buokam ao Kairam

  • Kabonganai passwords aika a kanganga ao kakaboui n taainako. E iri OS X ma
  • Keychain, te bwai ni mwakuri ae karaoi passwords aika a kanganga ataakia.
  • Te Mac OS X e kamatea mwiin te root user i bon irouna. E na riai n aki kamaiuaki.
  • Ibukin kamanomano riki tabeua kawara te System Preferences application, kotea Security ao rinei options ni kabane i nukan te screen mai inano:
  • Karaoia bwa e na kainanoaki te password ibukin kamaiuan te kombiuta man matuna ke te screen saver; Totokoa ae e na kona n login bon irouna;
  • Kainnanoa te password ibukin kaukan bwain kamanoan te system ae ko tangiria;
  • Logout 10 te miniti imwiin te aki kakamwakuri; ao Kabongana te virtual memory ae mano. Angiia options aikai a tuuka rinia aomata n te kombiuta n akea te kariaia.
  • Karaoa te encryption (kabonganan te coding n onea mwin te message) n am files bwa mwina e kimoaki am kombiuta, riki ngkana ko kabongana te MacBook, MacBook Pro ke MacBook Air.
  • E na totokoa am files bwa a na aki kona ni warekaki. Ibukin karaoan aio, kawara te System Preferences application, kotea Security ao kamaiua FileVault.
  • Kabongana te Secure Empty Trash man ana menu te Finder ibukin raeraeakin files aika a tia ni kamaunaki.
  • Ngkana ko kabongana te VirtualPC, ko riai n taraia bwa e kamanoaki raoi n aekakin ae bon te PC.
  • Ngkana e kabonganaki am Mac irouia aomata aika a kakaokoro, karaoi taian user accounts ao passwords bwa a aonga ni kaokoroaki files ibukin temanna ao n totokoaki ibitakin ana settings te security i aon te kombiuta. Ibukin karaoan aio, kawara te System Preferences application ao kotea Accounts. Iira te kabwarabwara i aon karinakin taian users aika a boou ao katauraoi bwaai n tararua ibukia kaaro ao aanga n totoko riki tabeua.

Jagon Baster

Encryption

Te mwakuri ae bita te data nakon te cipher text (te aekaki ni code) ni kamanoa bwa e na aki ataki nanona irouia party aika akea kariaiakaia.

iCloud

Ana tabo te Apple ae mano ibukin kawakinan te cloud ao te backup product.

Administrator

Te user are iai inaomatana n rinnako n bairea inaomataia n rinnako taan kabongana  ake tabeman ao n taua te nakoa ae rietata ibukin babairean aron te kaombiuta.