English

Digital Legacies (Aia information aomata online ake a tiku imwin mateia).

Ngkana a mate aomata, a katikui imwia aia bwai ao aia mwane nakoia taan bwaibwai n aron ae aia utu, raoraoia ke rekerekeia ke charities. Aio e a kaman baireaki inanon karaoan te kaburebwai (will) ke – ngkana akea te kaburebwai – e baireaki n te bowi. Ni boong aikai, ao iai naba ara bwai aika ti katikui online, n ikotaki ma ara online profiles, email accounts, posts ao ai bwaai tabeua iaon social media ao bwaai aika mena n te sharing accounts, iai naba files aika kawakinaki n te cloud. E rang korakora te aki ota ao rikiraken te kauntaeka iaon tera ae riai ni karaoaki ibukin kawakinan taian digital assets ibukin aroia koraki ake a maiu ke a na bwaibwai imwim, ke a na kamaunaki taian accounts. 

Taian Kanganga

  • Taian tamnei, video, comments, taian anene ma baika kakawaki bwa kauring ma aki kona n reke irouia te utu ma raraoia (inaccessible), a na bon bua n aki manga kona n reke 
  • Taani bwaibwai aki kona ni kaini accounts ian araia maate, n ikotaki ma kakamwakurin aia accounts 
  • Taani bwaibwai aki kona ni kateimatoa te reitaki (links) ma contacts i online. 

Baika Kakawaki

Te moanbwai ae rang kakawaki imwin te mate e na riai ni kainaki taian online accounts are irekereke ma bwakamwane n totokoa te kimoa, kimoakin rongorongon te aomata ao reitinakon te kabwakamwane. Aio e irekereke ma te banking, taabo ni bobwai/taabo n ororake, boon te iti, tareboon, kakakibotu, gaming, gambling ao dating sites (sites ibukin te karekenano). Taabo ma kambwana ake a rekereke ma aikai a kona n ibuobuoki ibukin aron karaoan aio. 

Kawakinan am bwai

Iai tabeua kawai n ibuobuoki bwa a na aki bua am bwai (digital assets) imwin matem. E rang rawata websites ma online services aika a kona n taekinaki iaon te page aio, ma ti a tia n taekini tabeua man aika a rang rawata kabonganaia. Ara kairiri ae korakora e ikotaki naba ma baika ko tangiri ibukin nako am accounts – n ikotaki ma am login ma baika ko kabonganai ibukin am access – inanon am kaburebwai and ko angan am lawyer ibukin kawakinana. 

Social media

Tabeua tenan sites ibukin social networking iai aia kainibaire (policy) n irekereke ma tera ae na riki nakon te tia bwaibwai n te account ngkana e mate. Irouia tabeman, e tiku n aki kumeaki aia accounts ni karokoa e kamaunaki ibukin aki kakabonganakina… ke kain te utu ke raoraom a karaoi tabeua mwakuri ibukim.

Facebook

Iai ana boma (form) facebook ibukia kain te utu ma raoraom bwa a na bubuti kanakoan am accounts imwin matem, ke e na riki te profile bwa te kauring (memorialisation) are nanona bwa te aomata are mate e na aki manga kaoti n te bwaoki ibukin ‘suggestions’ ke ‘people you may know’ ma e na bon kona n noraki irouia aomata are a kauka aia profile nako iai. E bon nakon te privacy settings, raoraona ao kain te utu a kona n tibwa (share) aia kauring ibukin te aomata anne. 

Twitter

Twitter e kona ni kaini accounts ao ni karaoi archives ibukin taian tweets iaon te mate are ana bwai. Te kariaia e na riai n roko mairoun temanna kain te utu ke te aomata ae kariaiakaki bwa e na karaoi bwaai ibukin te mate. Bwanin rongorongona e taekinaki iaon ana site te Twitter. 

Google (n ikotaki ma YouTube ao Google Play)

Rongorongon te ‘Inactive Account Manager’ iaon Google e angania taan kabongana bwa a na karaoa kamwaingan te tia  bwaibwai ao tauan mwin accounts aika aikoa maiu (inactive accounts) nakon are e a tia n anganaki te mwiokoaki. Am bwai inanon Google (Google assets) n ikotaki ma te Google+Google Docs, Gmail, Picasa photos ao YouTube videos, ibuakon aika bati. Ngkana e a ataki bwa te tia bwaibwai e a mate, Google e kona ni mwakuri ma kain te utu ae kaan ao taan mwiokoaki ibukin kainan taian online accounts. Ian tabeua aroaro, e kona ni kaoti bwaai man ana user’s account te mate. 

MySpace

MySpace e na kawakin ke kanakoi ana user’s profiles te mate n aia bubuti ana koraki ke are tabena te tararuai ana bwai te mate. Te site e kona naba ni karaoi kauring ibukin ana bwai te mate (deceased users). 

Email

Gmail ao Hotmail a kariaia bwa na kona ni kawaraki aia email accounts aomata ake a tia ni mate ma e na riai n iai baika a karaoaki. Yahoo! Mail e bon aki kariaia ae aron aio. 

Dropbox

Dropbox akea ana policy ae okoro ibukin aia accounts aomata aika tia ni mate. N aron ana tua, Dropbox accounts ake aki kakamwakuri imwin 90 te bong imwin are a login a kamaunaki naba. 

Wikipedia 

Te tia kabongana te Wikipedia a bon bane n tia aia page ni kaekaetaki – kawakinaki imwin maten te user, bwa totokoaki nake akea kariaiakaia n onei ke n urui n ikotaki ma kaunakia aomata. Iai ana iteraniba Wikipedia ibukin uringakia taan kabongana ake a tia n karaoi mwakuri aika bati ibukina. 

iTunes

Ana iTunes te Apple Store terms ao conditions aki taekinna bwa tera ae na riki ngkana iai te mate, ma e taekina ae: “Ko aki kona n tangoa, lease, anganako, kaboanako, bita, kauamaenakoi, ke ni manga anganako te license nakoia tabeman man te Licensed Application ao, ngkana ko kaboanako am Mac kaombiuta ke iOS Device nakoia tabeman, ko riai ni kanakoa te Licensed Application man te Mac kaombiuta ke iOS Device imwain ae ko karaoia”. Are nanona bwa kanoana – n aron tenan katangtang, video, podcasts, apps ao kanoana ake a kawakinaki n te iCloud – a teimatoa n roka ma te account ao aki kona n anganaki tabeman aomata, e ngae imwin te mate. E ngae n anne ao Apple e ataki bwa e kona riki ni butimwaea te bubuti n nanoanga ibukin ana accounts te mate bwa e na tauaki mwina iroun ae ana koraki ma e na riai moa ni karaoaki te email nakon [email protected]ibukin maroroakinana. 

Ngkana te Apple device e a tia n anganaki temanna imwin te mate, te ara, email, password ao te payment e kona ni bitaki ngkana e kona n access te account ana koraki te mate ke are anganaki te onimakinaki. Aio kakawakin ae karinaki n te kaburebwai taekan te online login. Te passcode ke te PIN e riai naba ni kaotaki rimwi ao te login e na aki kona ni mwakuri ngkana e aki kona n kamwakuraki n te moantai. 

Iai naba ana service te Apple ae kona n close down te account n aki kona ni manga uki. 

See Also...

Jagon Baster

Profile

Araia aomata ma aia details ae karekeaki irouia users n te social networking gaming, dating ke websites tabeua. Rongorongoia e bon baireaki bwa e na noria te botanaomata ke aki.

PIN

Personal Identification Number – ana number te aomata ae kinaki iai.

iOS

Ana system n mwakuri te Apple ae kabonganaki i bukin iPhone ma iPad devices.

iCloud

Ana tabo te Apple ae mano ibukin kawakinan te cloud ao te backup product.